NIOS Class 12th Gujrati (307): NIOS TMA Solution

(1) બધા જ પ્રશ્નો ફરજીયાત છે. દરેક પ્રશ્નનાં માર્ક્સ જમણી બાજુ દર્શાવેલ છે.

(2) પહેલા પેજમાં તમારું નામ, એનરોલમેન્ટ નંબર, નામ અને વિષય લખવો.

 1. કોઈ પણ એક પ્રશ્નનો આશરે ૪-૬ લીટીમાં જવાબ લખવો. 

(અ) વર્ણાત્મક નિબંધ સમજાવો

જવાબ-વર્ણાત્મક નિબંધ એ એક પ્રકારનો નિબંધ છે જેમાં કોઈ વ્યક્તિ, સ્થળ, વસ્તુ અથવા ઘટનાનું વર્ણન કરવામાં આવે છે. વર્ણાત્મક નિબંધમાં, લેખક તે વસ્તુને જે રીતે જુએ છે તેનું વર્ણન કરે છે, તેની સુગંધ, સ્વાદ, સ્પર્શ અને અવાજનો ઉલ્લેખ કરે છે. વર્ણાત્મક નિબંધ લખવા માટે, લેખકને તે વસ્તુ વિશે સારી રીતે જાણવું જોઈએ અને તેને વિગતવાર વર્ણવવા માટે સર્જનાત્મક રીતે લખવાની ક્ષમતા હોવી જોઈએ.

(બ) નિબંધ ના મુખ્ય અંગ કેટલા છે ? ક્યાં ક્યાં ?

જવાબ-નિબંધના મુખ્ય અંગ ત્રણ છે.

(i) પ્રસ્તાવના (Introduction) : નિબંધનો પ્રારંભિક ભાગ. નિબંધનો વિષય, તેનો હેતુ અને મુખ્ય વિચારોનો સંક્ષિપ્ત પરિચય આપે છે.

(ii) વિકાસ (Development) : નિબંધનો મુખ્ય ભાગ. નિબંધના વિષયને સમજાવવા અને તેના વિશે વિચારો રજૂ કરવા માટેનો ભાગ.

(iii) નિષ્કર્ષ (Conclusion) : નિબંધનો અંતિમ ભાગ. નિબંધના મુખ્ય વિચારોનો સારાંશ આપે છે અને નિબંધનો ઉપસંહાર કરે છે.

આ ત્રણેય અંગો એકબીજા સાથે સંકળાયેલા હોય છે અને નિબંધને એક સંપૂર્ણ અને સંગઠિત રૂપ આપે છે.

2.કોઈ પણ એક પ્રશ્નનો આશરે ૪-૬ લીટીમાં જવાબ લખવો.

(અ) શરીર શ્રમ શા માટે જરૂરી છે ? એ કઈ કઈ રીતે થઈ શકે
જવાબ-શરીર શ્રમ આપણા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે. તે આપણને ફિટ રહેવામાં મદદ કરે છે, આપણા હૃદય, ફેફસાં અને અન્ય અંગોને સ્વસ્થ રાખે છે, અને આપણા મગજને સક્રિય રાખે છે.

શરીર શ્રમ નીચે મુજબ થઈ શકે છે:

(i) દૈનિક કામકાજ, જેમ કે ચાલવું, ચાલવું અથવા ઘરકામ.

(ii) રમતગમત અથવા અન્ય કસરત.

(iii) યોગ અથવા તૈક્વનિ

(બ) લાગણીઓ અને ભાવો પર નિયંત્રણ રાખવા શું કરવું જ

જવાબ-લાગણીઓ અને ભાવો પર નિયંત્રણ રાખવા માટે, નીચેના પગલાં લઈ શકાય છે:

(i) લાગણીઓને ઓળખો અને સમજો. કઈ લાગણીઓ તમને અસર કરી રહી છે તે જાણો અને તેમના કારણો વિશે વિચારો.

(ii) લાગણીઓને વ્યક્ત કરવા માટે સલામત માર્ગો શોધો. વાતચીત, લખાણ, અથવા કલા જેવા માર્ગો દ્વારા તમારી લાગણીઓને વ્યક્ત કરવાનો પ્રયાસ કરો.

(iii) લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવા માટે તકનીકો શીખો. ધ્યાન, શ્વાસ લેવાની કસરતો, અથવા સકારાત્મક વિચારસરણી જેવી તકનીકો તમને તમારી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.

3. કોઈ પણ એક પ્રશ્નનો આશરે ૪-૬ લીટીમાં જવાબ લખવો.

(અ) ક્યાં જીવનમૂલ્યો આજે વિસરાતા જાય છે ? ત્રણ નામ આ

જવાબ-આજે ઘણી જગ્યાએ જીવનમૂલ્યો વિસરાતા જાય છે. ખાસ કરીને, નીચેના જગ્યાએ જીવનમૂલ્યોને ધ્યાનમાં લેવામાં આવતા નથી:

(i) સ્કૂલ: ઘણીવાર સ્કૂલમાં માત્ર પરીક્ષાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે. જીવનમૂલ્યોને શીખવવા માટે ખાસ ધ્યાન આપવામાં આવતું નથી.

(ii) સમાજ: આજના સમાજમાં, પૈસા અને સ્થિતિને ખૂબ મહત્વ આપવામાં આવે છે. આનાથી સ્નેહ, સહાનુભૂતિ અને સહકાર જેવા જીવનમૂલ્યોને ધ્યાનમાં લેવામાં આવતા નથી.

(iii) વ્યક્તિગત જીવન: આજના વ્યક્તિગત જીવનમાં, લોકોને પોતાની સુખાકારી અને સફળતામાં ખૂબ રસ હોય છે. આનાથી અન્ય લોકો પ્રત્યેના સંબંધો અને જવાબદારીઓને ધ્યાનમાં લેવામાં આવતા નથી.

(બ) કોમ્યુટરનો વાપરવાથી શો લાભ થાય છે ?

જવાબ-કમ્પ્યુટરનો ઉપયોગ કરવાથી નીચેના લાભ થાય છે:

(i) સમય અને શક્તિનો બચાવ: કમ્પ્યુટરો વિવિધ કાર્યોને ઝડપથી અને સરળતાથી પૂર્ણ કરી શકે છે, જેનાથી સમય અને શક્તિનો બચાવ થાય છે.

(ii) ઉત્પાદકતામાં વધારો: કમ્પ્યુટરો ઉત્પાદકતામાં વધારો કરી શકે છે કારણ કે તેઓ વધુ ઝડપથી અને સચોટતાથી કાર્યો કરી શકે છે.

(iii) નવીનતા અને સર્જનાત્મકતામાં વધારો: કમ્પ્યુટરો નવીનતા અને સર્જનાત્મકતામાં વધારો કરી શકે છે કારણ કે તેઓ વિવિધ પ્રકારના કાર્યો કરવામાં સક્ષમ છે.

(iv) શિક્ષણ અને ઉપશિક્ષણમાં સુધારો: કમ્પ્યુટરો શિક્ષણ અને ઉપશિક્ષણમાં સુધારો કરી શકે છે કારણ કે તેઓ વિદ્યાર્થીઓને વધુ અસરકારક રીતે શીખવામાં મદદ કરી શકે છે.

(v) સંચાર અને સહયોગમાં સુધારો: કમ્પ્યુટરો સંચાર અને સહયોગમાં સુધારો કરી શકે છે કારણ કે તેઓ લોકોને વિશ્વભરમાં સરળતાથી જોડાવા અને કામ કરવા દે છે.

४. કોઈ પણ એક પ્રશ્નનો આશરે ૨૦-૩૦ લીટીમાં જવાબ લખવો.

 (અ) અહેવાલ લેખનની ભાષા કેવી હોવી જોઈએ ? સમજાવો

જવાબ-અહેવાલ લેખનની ભાષા નીચે મુજબ હોવી જોઈએ:

(i) સ્પષ્ટ: અહેવાલમાં લખેલી વાતો સ્પષ્ટ અને સમજી શકાય તેવી હોવી જોઈએ. શબ્દોનો ઉપયોગ યોગ્ય રીતે થયો હોવો જોઈએ.

(ii) સચોટ: અહેવાલમાં લખેલી માહિતી સચોટ અને નિષ્પક્ષ હોવી જોઈએ. કોઈપણ પ્રકારનો પક્ષપાત ન હોવો જોઈએ.

(iii) સચોટ: અહેવાલમાં લખેલી વાતો યથાર્થ હોવી જોઈએ. કોઈપણ પ્રકારનું અતિશયોક્તિ ન હોવી જોઈએ.

(iv) સંક્ષિપ્ત: અહેવાલમાં લખેલી માહિતી સંક્ષિપ્ત અને સચોટ રીતે રજૂ કરવી જોઈએ. અનાવશ્યક વિગતોનો સમાવેશ ન કરવો જોઈએ.

(બ) અહેવાલના પ્રકારો જણાવી(૧) પ્રવૃત્તિનો અહેવાલચર્ચા કરો.(2)િવણ પ્રોજેક્ટિણ અહવે ણલ િી ચચણા કરો

જવાબ-અહેવાલના પ્રકારો

અહેવાલોને વિવિધ રીતે વર્ગીકૃત કરી શકાય છે. એક વર્ગીકરણ અનુસાર, અહેવાલોને નીચે મુજબના પ્રકારોમાં વહેંચી શકાય છે:

• સ્વભાવ પ્રમાણે:

(i) વર્ણનात्मक અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલમાં કોઈ ઘટના, વ્યક્તિ અથવા વસ્તુનું વર્ણન કરવામાં આવે છે.

(ii) વિશ્લેષણાત્મક અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલમાં કોઈ ઘટના, વ્યક્તિ અથવા વસ્તુનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે.

(iii) સૂચનાત્મક અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલમાં કોઈ ચોક્કસ કાર્ય કરવા માટે સૂચનાઓ આપવામાં આવે છે.

• લક્ષ્ય પ્રમાણે:

(i) આંતરિક અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલો કોઈ સંસ્થા અથવા સંગઠનના અંદરના લોકો માટે લખવામાં આવે છે.

(ii) બાહ્ય અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલો કોઈ સંસ્થા અથવા સંગઠનના બહારના લોકો માટે લખવામાં આવે છે.

• સમય પ્રમાણે:

(i) તાત્કાલિક અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલો તાજેતરની ઘટનાઓ વિશે લખવામાં આવે છે.

(ii) નિયમિત અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલો નિયમિત ગાળામાં લખવામાં આવે છે.

• સ્વરૂપ પ્રમાણે:

(i0 લખાણ અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલો લખાણના સ્વરૂપમાં લખવામાં આવે છે.

(ii) દ્રશ્ય અહેવાલ: આ પ્રકારના અહેવાલો દ્રશ્ય માધ્યમો, જેમ કે ફોટો, ચિત્ર, ચિત્રો, વિડિયો વગેરેના સ્વરૂપમાં લખવામાં આવે છે.

૧. પ્રવૃત્તિનો અહેવાલ

પ્રવૃત્તિનો અહેવાલ એ એક પ્રકારનો વર્ણનात्मक અહેવાલ છે, જેમાં કોઈ ચોક્કસ પ્રવૃત્તિનું વર્ણન કરવામાં આવે છે. આ પ્રકારના અહેવાલમાં પ્રવૃત્તિનો હેતુ, પ્રવૃત્તિમાં ભાગ લેતા લોકો, પ્રવૃત્તિમાં થયેલા કાર્યો, પ્રવૃત્તિના પરિણામો વગેરેની માહિતી આપવામાં આવે છે.

પ્રવૃત્તિનો અહેવાલ લખતી વખતે નીચેના મુદ્દાઓનો ધ્યાનમાં લેવો જોઈએ:

• પ્રવૃત્તિનું નામ અને તારીખ

• પ્રવૃત્તિનો હેતુ

• પ્રવૃત્તિમાં ભાગ લેતા લોકો

• પ્રવૃત્તિમાં થયેલા કાર્યો

• પ્રવૃત્તિના પરિ

5.કોઈ પણ એક પ્રશ્નનો આશરે ૨૦-૩૦ લીટીમાં જવાબ લખવો. 

(અ) નિબંધના લેખન

૧. સ્ત્રી અનામત

જવાબ-સ્ત્રી અનામત

સમાજમાં સમાનતા અને સમાન અવસરોની ખાતરી કરવા માટે સ્ત્રી અનામત એક મહત્વપૂર્ણ સાધન છે. સ્ત્રી અનામત એ એવી નીતિ છે જે મહિલાઓને સરકારી નોકરીઓ, શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને અન્ય સંસ્થાઓમાં નિયમિત સ્થાનોની ખાતરી આપે છે.

સ્ત્રી અનામતના ઘણા ફાયદા છે. તે મહિલાઓને સમાજમાં સમાન સ્થાન મેળવવામાં મદદ કરે છે. તે મહિલાઓને શિક્ષણ, નોકરી અને અન્ય સંસાધનો સુધી પહોંચવામાં મદદ કરે છે. તે મહિલાઓને સમાજમાં નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં ભાગ લેવામાં મદદ કરે છે.

ભારતમાં, સ્ત્રી અનામતનો ઉપયોગ સંસદ અને વિધાનસભાઓમાં મહિલાઓના પ્રતિનિધિત્વને વધારવા માટે કરવામાં આવે છે. ભારતીય સંસદમાં, મહિલાઓ માટે 33 ટકા બેઠકો સંરક્ષિત છે. ભારતીય વિધાનસભાઓમાં, મહિલાઓ માટે 33 ટકા અથવા વધુ બેઠકો સંરક્ષિત છે.

સ્ત્રી અનામતની કેટલીક ટીકાઓ પણ છે. કેટલાક લોકોનું માનવું છે કે સ્ત્રી અનામત મહિલાઓને અન્ય લોકો કરતાં વધુ અધિકાર આપે છે. અન્ય લોકોનું માનવું છે કે સ્ત્રી અનામત મહિલાઓને નિયમિત પરીક્ષાઓમાં પસાર થવાની જરૂરિયાતને દૂર કરે છે.

સંપૂર્ણપણે, સ્ત્રી અનામત એક જટિલ મુદ્દો છે. તેના ઘણા ફાયદા છે, પરંતુ તેની કેટલીક ટીકાઓ પણ છે. સ્ત્રી અનામતને લાગુ કરવા અથવા ન લાગુ કરવાનો નિર્ણય લેતા પહેલા, તમારે બંને બાજુઓના તર્કોનું કાળજીપૂર્વક વિચારણા કરવી જોઈએ.

સ્ત્રી અનામતના ફાયદા

• મહિલાઓને સમાજમાં સમાન સ્થાન મેળવવામાં મદદ કરે છે.

• મહિલાઓને શિક્ષણ, નોકરી અને અન્ય સંસાધનો સુધી પહોંચવામાં મદદ કરે છે.

• મહિલાઓને સમાજમાં નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં ભાગ લેવામાં મદદ કરે છે.

સ્ત્રી અનામતની ટીકાઓ

• મહિલા અનામત મહિલાઓને અન્ય લોકો કરતાં વધુ અધિકાર આપે છે.

• સ્ત્રી અનામત મહિલાઓને નિયમિત પરીક્ષાઓમાં પસાર થવાની જરૂરિયાતને દૂર

૨. વિજ્ઞાનથી વિકાસ કે વિનાશ ?

જવાબ-વિજ્ઞાન એ માનવ જ્ઞાનનો એક વિશાળ વિસ્તાર છે, જેમાં પ્રકૃતિના નિયમોનો અભ્યાસ કરવામાં આવે છે. વિજ્ઞાનના આધારે માનવજાતએ ઘણી પ્રગતિ કરી છે. વિજ્ઞાનના કારણે આપણે ઘણી નવી વસ્તુઓ શીખી છે અને ઘણી નવી શોધો કરી છે. વિજ્ઞાનના કારણે આપણી જીવનશૈલીમાં ઘણો પરિવર્તન આવ્યો છે.

વિજ્ઞાનનાથી થયેલા વિકાસના કેટલાક ઉદાહરણો નીચે મુજબ છે:

• વિજ્ઞાનના કારણે આપણને ઘણી નવી દવાઓ મળી છે, જેનાથી રોગોનો ઇલાજ થઈ શકે છે.

• વિજ્ઞાનના કારણે આપણને ઘણી નવી ટેકનોલોજી મળી છે, જેનાથી આપણી જીવનશૈલી સરળ બની છે.

• વિજ્ઞાનના કારણે આપણે ઘણા નવા વિસ્તારોનો અભ્યાસ કરી શક્યા છીએ.

વિજ્ઞાનનાથી થયેલા વિનાશના કેટલાક ઉદાહરણો નીચે મુજબ છે:

• વિજ્ઞાનના કારણે આપણે ઘણા નવા હથિયારો બનાવ્યા છે, જેનો ઉપયોગ યુદ્ધોમાં થાય છે.

• વિજ્ઞાનના કારણે આપણે ઘણા નવા પ્રદૂષકો બનાવ્યા છે, જેનાથી પર્યાવરણને નુકસાન થાય છે.

• વિજ્ઞાનના કારણે આપણે ઘણા નવા જીવો બનાવ્યા છે, જે આપણી સંસ્કૃતિને ખતરો પહોંચાડી શકે છે.

વિજ્ઞાનથી વિકાસ થાય કે વિનાશ, તે આપણા પર નિર્ભર છે. જો આપણે વિજ્ઞાનનો ઉપયોગ સારા હેતુઓ માટે કરીએ છીએ, તો તે આપણા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. જો આપણે વિજ્ઞાનનો ઉપયોગ ખરાબ હેતુઓ માટે કરીએ છીએ, તો તે આપણા માટે ખતરો પણ ઊભો કરી શકે છે.

6. કોઈ પણ એક પ્રશ્નનો આશરે ૭૦-૮૦ લીટીમાં જવાબ લખવો.

(અ)કોમ્યુટરના લાભો.

જવાબ- કમ્પ્યુટર આજે આપણી જીવનશૈલીનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. તેઓ અમારી શૈક્ષણિક, વ્યાવસાયિક અને વ્યક્તિગત જરૂરિયાતોને પૂરી કરવામાં અમારી મદદ કરે છે. કમ્પ્યુટરના કેટલાક લાભો નીચે મુજબ છે:

(i) સંચાર અને સહયોગ: કમ્પ્યુટરોનો ઉપયોગ માહિતી અને ડેટાને ઝડપથી અને સરળતાથી શેર કરવા માટે થઈ શકે છે. આનો અર્થ એ છે કે લોકો વિશ્વભરના લોકો સાથે સંપર્કમાં રહી શકે છે અને સહયોગ કરી શકે છે.

(ii) શિક્ષણ અને શીખવા: કમ્પ્યુટરોનો ઉપયોગ શિક્ષણ અને શીખવા માટે થઈ શકે છે. તેઓ વિદ્યાર્થીઓને વિવિધ વિષયો પર શીખવામાં મદદ કરી શકે છે અને તેમને તેમના પોતાના અભ્યાસને વ્યક્તિગત બનાવવાની મંજૂરી આપી શકે છે.

(iii) ઉત્પાદકતા અને કાર્યક્ષમતા: કમ્પ્યુટરોનો ઉપયોગ ઉત્પાદકતા અને કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવા માટે થઈ શકે છે. તેઓ વ્યવસાયોને ડેટાને વધુ ઝડપથી પ્રક્રિયા કરવા, ગણતરીઓ કરવા અને નવા ઉત્પાદનો અને સેવાઓ વિકસાવવામાં મદદ કરી શકે છે.

(iv) મનોરંજન અને ફ્રી ટાઇમ: કમ્પ્યુટરોનો ઉપયોગ મનોરંજન અને ફ્રી ટાઇમ માટે થઈ શકે છે. તેઓ લોકોને રમતો રમવા, ફિલ્મો જોવા, સંગીત સાંભળવા અને વિવિધ પ્રકારની સર્જનાત્મક સામગ્રી બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે.

(બ) કચ્છનું સફેદ રણ વિષે લખો

જવાબ-